مرکز بهداشت غرب تهران

چهاردهمین پویش ملی تغذیه سالم

از کودکی تا پیری، لبنیات دوست سلامتی

ﺷﻴــﺮ ﻳﻚ ﻏﺬﺍﻱ ﻛﺎﻣﻞ ﺍﺳﺖ ﻭ ﺑﻪ ﺩﻟﻴﻞ ﺩﺍﺭﺍ ﺑﻮﺩﻥ پروتئین با کیفیت بالا،  ﺍﻧﻮﺍﻉ مواد معدنی ﻭتعدادی ﺍﺯ ﻭﻳﺘـﺎﻣﻴﻦ ﻫـﺎ ﻧﻘـﺶ ﻣﻬﻤﻲ ﺩﺭ ﺭﺷــﺪ ﻭ ﺣﻔﻆ ﺳﻼﻣﺖ ﺍﻧﺴﺎﻥ ﺩﺍﺭﺩ. ﺷﻴﺮ ﻭ ﻓﺮﺁﻭﺭﺩﻩ ﻫﺎﻱ ﻟﺒﻨﻲ ﻣﻬﻢ ﺗﺮﻳﻦ ﻣﻨﺒﻊ ﺗـﺎﻣﻴﻦ ﻛﻠﺴـﻴﻢ ﻣﻲ ﺑﺎﺷند ﻭ ﻣﺼﺮﻑ ﺁﻥ ﺟﻬﺖ ﺣﻔﻆ ﺳﻼﻣﺖ ﻭ ﺍﺳﺘﺤﻜﺎﻡ ﺍﺳﺘﺨﻮان­ها، ﺩﻧﺪﺍﻥ­ﻫﺎ ﻭ پوﺳﺖ ﺗﻮﺻﻴﻪ ﻣﻲﺷﻮﺩ. ﺗﻨﻮﻉ ﺍﺟﺰﺍﻱ ﻏﺬﺍﻳﻲ ﺩﺭ ﺷﻴﺮ ﺑﺎﻋﺚ ﺷﺪﻩ ﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﺎ ﻣﺼﺮﻑ ﻳﻚ ﻟﻴـﻮﺍﻥ ﺍﺯ ﺁﻥ ﺩﺭ ﺭﻭﺯ ﺑﺘﻮﺍﻥ ﺑﺨﺶ ﻋﻤﺪﻩ ﺍﻱ ﺍﺯ ﻣﻮﺍﺩ ﺿﺮﻭﺭﻱ ﻣﻮﺭﺩ ﻧﻴﺎﺯ ﺑﺪﻥ ﺭﺍ ﺗـﺎﻣﻴﻦ ﻛـﺮﺩ.

مصرف لبنیات از جمله شیر به میزان قابل توجهی تحت تأثیر طیفی از عوامل مختلف، از جمله فراهم بودن مواد غذایی، دسترسی به مواد غذایی و انتخاب های غذایی است که هر یک به نوبه خود تحت تأثیر عوامل متعدد قرار دارند. عوامل پیچیده و متعددی فراتر از تصمیمات شخصی بر انتخاب و الگوهای رژیم غذایی تأثیر می گذارد. در سطح فردی عواملی چون الگوی مصرف (علایق، ذائقه ها، طبقه اجتماعی،نژاد، قومیت، محل سکونت) و باورها و آگاهی های مردم در مورد شیر و فرآورده های شیری و تأثیر آن بر سلامت در انتخاب و مصرف لبنیات تأثیر گذار است.

درکشور ما  متاسفانه سرانه مصرف شیر طی سالهای گذشته به علل مختلف کاهش یافته و از استانداردهای جهانی بیش از پیش فاصله گرفته است. طی دهه اخیر مصرف لبنیات در خانوارهای ایرانی روند کاهشی داشته است و به حدود 164 گرم در روز رسیده است. با توجه به اهمیت مصرف این گروه غذایی برای تمامی افراد  به ویژه مادران باردار و شیرده و کودکان و نوجوان در سنین رشد، اطلاع رسانی و ارتقاء آگاهی در مورد ارزش غذایی این گروه دارای اهمیت شایانی است که تمامی پرسنل بهداشتی شامل مراقبین سلامت، کارشناسان تغذیه و پزشکان آموزش های لازم در این زمینه را به تمامی گروه های سنی ارائه می دهند.

یک واحد از گروه  شیر و لبنیات برابر است با :

• یک لیوان شیر یا ماست کم چرب(کمتر از1.5درصد)، یا
• 45 تا 60 گرم پنیر معمولی معادل دو قوطی کبریت، یا
• یک چهارم لیوان کشک، یا                                                                                 
• 2 لیوان دوغ کم نمک

سایر فرآورده های لبنی مثل سرشیر ، خامه و کره که حاوی چربی هستند از نظر تغذیه ای در گروه شیر و لبنیات قرار نمی گیرند و توصیه می شود کمتر مصرف شود. اگر در طول روز یک لیوان شیر، یک لیوان ماست و دو قوطی کبریت پنیر مصرف شود در واقع 3 واحد از گروه شیر و لبنیات خورده شده است و یا اگر دو لیوان ماست و دوقوطی  کبریت پنیر در طول روز مصرف شود، در این صورت 3 واحد از گروه شیر و لبنیات مصرف شده است .

لبنیات  جزو غذاهای سالم و غنی از مواد مغذی محسوب می شود زیرا منابع خوبی از کلسیم ، پروتئین و سایر مواد مغذی ضروری مانند  فسفرو ویتامین A، B12 و B2 می باشد.

بهترین منبع کلسیم شیر و لبنیات است