مرکز بهداشت غرب تهران

به گزارش روابط عمومي مرکز بهداشت غرب تهران: شب قدر شب تجلي ميعاد انسان با خداوند و از خود جدا شدن و غرق در درياي رحمت و محبت و مهرباني خدا شدن است. در روايات اهل بيت (عليه‌السّلام) آمده است: فرشتگان در شب قدر فرود آمده و در زمين پخش مي‌شوند، بر مجالس مؤمنين گذشته، بر آنان سلام کرده و براي دعاي آنان آمين مي‌گويند، تا آنگاه که سپيده دم طلوع کند و در اين شب دعاي کسي رد نمي‌شود، مگر دعاي عاق والدين، قطع کننده رحم، کسي که شراب بنوشد و کسي که دشمني مؤمني در دلش باشد.

تاريخ شب‌هاي قدر ????

شب‌هاي قدر در تقويم شمسي و قمري به سه شب اشاره شده که اين شب‌ها در تقويم سال ???? اينگونه مي‌باشند:

• شب اول قدر: روز چهارشنبه ?? فروردين سال ???? مصادف با شب ?? ماه رمضان ???? قمري است.


• شب دوم قدر: روز جمعه ? ارديبهشت سال ???? مصادف با شب ?? ماه رمضان ???? قمري است.


• شب سوم قدر: روز يکشنبه ? ارديبهشت سال ???? مصادف با شب ?? ماه رمضان ???? قمري است.

شب قدر چيست؟

شب قدر به سبب نزول قرآن، شبي شکوه‌مند است، شبي که والاترين و پربرکت‌ترين شب‌هاي سال به شمار مي‌رود، شبي که پيامبر خدا آن را ستوده و درباره آن فرموده است: «ماه رمضان، سرور ماه‌ها و شب قدر، سرور شب‌هاست».

ويژگي‌هاي شب قدر

از ويژگي‌هاي مهم اين شب احيا و نيايش به درگاه الهي است. امام موسي بن جعفر (عليه‌السّلام) در اين‌باره مي‌فرمايند: «من اغتسل ليله القدر واحياها الي طلوع الفجر خرج من ذنوبه» کسي که در شب قدرغسل کند و تا طلوع صبح بيدار بماند و مشغول عبادت و نيايش الهي باشد از گناهانش پاک مي‌شود.

علت نامگذاري شب قدر

• شب قدر به اين جهت «قدر» ناميده شده که جميع مقدرات بندگان در تمام سال در آن شب تعيين مي‌شود. شاهد اين معني در آيات ? و ? سوره «دخان» است که مي‌فرمايد: «إنّا أنْزلْناه في ليْله مبارکه إنّا کنّا منْذرين * فيها يفْرق کلّ أمْر حکيم»؛ (ما اين کتاب مبين را در شبي پر برکت نازل کرديم، و ما همواره انذار کننده بوده‌ايم * در آن شب که هر امري بر طبق حکمت خداوند تنظيم و تعيين مي‌گردد). اين بيان، هماهنگ با روايات متعددي است که مي‌گويد: در آن شب مقدرات يک سال انسان‌ها تعيين مي‌گردد و ارزاق و سرآمد عمرها و امور ديگر در آن ليله مبارکه تفريق و تبيين مي‌شود. البته اين امر هيچ گونه تضادي با آزادي اراده انسان و مسأله اختيار ندارد؛ چرا که تقدير الهي به وسيله فرشتگان بر طبق شايستگي‌ها و لياقت‌هاي افراد و ميزان ايمان، تقوا، پاکي نيت و اعمال آنها است. يعني براي هر کس آن مقدر مي‌کنند که لايق آن است، يا به تعبير ديگر زمينه‌هايش از ناحيه خود او فراهم شده، و اين نه تنها منافاتي با اختيار ندارد که تأکيدي بر آن است.


• بعضي نيز گفته‌اند: آن شب را از اين جهت شب قدر ناميده‌اند که داراي قدر و شرافت عظيمي است. نظير آنچه در آيه ?? سوره «حج» آمده است: «ما قدروا اللّه حقّ قدْره»؛ (آنها قدر خداوند را نشناختند).


• گاه نيز گفته‌اند: به خاطر آن است که قرآن با تمام قدر و منزلتش بر رسول والا قدر و به وسيله فرشته صاحب قدر نازل گرديد.


• يا اين که شبي است که مقدر شده قرآن در آن نازل گردد.


• يا اين که کسي که آن شب را احيا بدارد صاحب قدر و مقام و منزلت مي‌شود.


• يا اين که در آن شب، آن قدر فرشتگان نازل مي‌شوند که عرصه زمين بر آنها تنگ مي‌شود چوتقدير ير به معني تنگ گرفتن نيز آمده است مانند: «و منْ قدر عليْه رزْقه».

جمع ميان تمام اين تفسيرها در مفهوم گسترده «ليله القدر» کاملاً ممکن است، هر چند تفسير اول از همه مناسب‌تر و معروف تر است.

فضيلت شب قدر

عظمت و فضيلت اين شب را بر ساير شب‌ها از اين امور مي‌توان به دست آورد:

?. آمرزش گناهان: پيامبر خدا (ص) در تفسير سوره «قدر» فرمودند: «هر کس شب قدر را احيا بدارد و مؤمن باشد و به روز جزا اعتقاد داشته باشد، تمامي گناهانش آمرزيده مي‌شود.»

?. قلب رمضان: امام صادق (ع) فرمودند: «از کتاب خدا استفاده مي‌شود که شماره ماه‌هاي سال نزد خداوند، دوازده ماه است و سرآمد ماه‌ها ماه رمضان است و قلب ماه رمضان ليله القدر است».

?. بهتر از هزار ماه: در فرهنگ غني اسلام، همه چيز را با معيارهاي الهي مي‌سنجند و بر همين اساس قرآن در مورد شب قدر مي‌فرمايد: «ليله الْقدْر خيرٌ مّنْ ألْف شهْر» در دعاي ?? صحيفه سجاديه نيز مي‌خوانيم: «(عبادت و بندگي در) شبي از شب‌هاي آن، آن را برابر با (عبادت در) شب‌هاي هزار ماه قرار داد (چون خيرات و برکات و سودهاي ديني و دنيوي در آن است) و آن را شب قدر ناميد».

?. نزول قرآن: طبق روايات، مجموع قرآن در شب قدر نازل شده است .?? اين نزول دفعي و يکباره قرآن است، اما نزول تدريجي قرآن طي ?? سال دوران نبوت پيامبر گرامي (ص) به صورت الفاظ نازل شده است.

?. نزول ملائکه: نزول ملائکه و روح در شب قدر نشانه شرافت آن بر هزار ماه است. امام باقر (ع) فرمودند: «عمل صالح در شب قدر از قبيل نماز، زکات و کارهاي نيک ديگر بهتر است از عمل در هزار ماهي که در آن شب قدر نباشد.»

?. عرضه اعمال بر حجت خدا: بنا بر روايات و ظاهر آيت سوره قدر، شب قدر منحصر به زمان رسول خدا (ص) نيست و فرشتگان در شب قدر مقدرات يک سال را نزد «ولي مطلق زمان» مي‌آورند و بر او عرضه مي‌کنند.